AKIS agro Group

Гўштли қўйларни қандай танлаш керак? Экспертдан маслаҳатлар

Қўйлар энг тез ўсадиган ҳайвонлардан бири бўлиб, уларни боқиш сердаромад бизнес ҳисобланади. Тўрт ойлик қўзичоқлар бир йил давомида етилган қўзининг <a name="_Hlk126021258">80-90 фоиз </a>вазнини йиғишга эришади, ўртача семириш миқдори 300 граммни ташкил қилади. Қўйлар парвариш <a name="_Hlk126021268">учун алоҳида эътиборни </a>талаб қилмайди. Қўйларнинг гўшт маҳсулдорлиги уларнинг зотига боғлиқ. Қоида сифатида, сифатли қўй ва қўзичоқ гўштини олиш учун гўшт йўналишидаги қўйларни танлаймиз.<o:p></o:p><p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;">Ҳисор зоти<o:p></o:p>Ҳисор – гўшт-ёғ учун боқиладиган дағал жунли думбали зотлардан. Ҳисор қўйлари яхши иммунитет ва сабр-тоқати билан ажралиб туради, улар қишдан ёзги яйловларга 400-500 км йўл юришлари мумкин.<o:p></o:p>Ҳисор зоти Тожикистон ва Ўзбекистонда кенг тарқалган, баъзи Россия вилоятларида <a name="_Hlk126021283">ҳам мавжуд. Унинг </a>суяклари мустаҳкам, оёқлари қуруқ ва узун бўлади. Қўчқорларининг тирик вазни 130-140 кг, совлиқлариники 80-90 килограммга тенг. Тана тузилиши пишиқ, кўкраги кенг. Боши катта, тумшуғи шохсиз дўнг, қулоқлари узун. Думбасининг вазни 18-20 кг. Туси, асосан, қўнғир. Тез етилади. Олти ойлигида 60 кг ва ундан ортиқ тош босиб, кунига 500-600 гр вазн тўплаши мумкин<a name="_Hlk126021305">. </a>Гўшт чиқими 58-60 фоиз.<o:p></o:p>Ҳисор қўйлари жуда юқори сут маҳсулдорлиги билан фарқланади – икки ой ичида 100-120 литргача сут беради. Бу зотнинг алоҳида ажралиб турган жиҳатидан бири жунли эканида бўлиб, ундан кигиз ва намат тайёрланади. Қўчқорларидан 1,3-1,6 кг, совлиқларидан 1,0-1,4 кг жун олинади. Ҳар 100 бош совлиқдан 95-110 та қўзи болалайди.<o:p></o:p>Романов зоти<o:p></o:p>Романов – энг қадимги ва кенг тарқалган қўй зотларидан бири. Романов совлиқларидан беш ва ундан ортиқ қўзи олинади.<o:p></o:p><a name="_Hlk126021675">Серпуштлик </a>ва тез етилувчанлик хусусиятлари Романов қўйларини мамлакатимизда урчитишга қўл келади – бир бош она қўй мавсумга қарамай икки йилда уч авлод бериши мумкин. Ёш қўзилар 7-8 ойлигида 35 кг, етилганда 80-90 кг, совлиқлар 45-50 кг атрофида бўлади. Бу қўйлар сут маҳсулдорлиги ҳам юқори бўлиб, бир бош совлиқ 100 <a name="_Hlk126021335">кун давомида 7-8 фоиз </a>ёғлиликда 100-110 литр сут соғиб олинади.<o:p></o:p>Эдилбаев зоти<o:p></o:p>Эдилбаев –&nbsp; XIX асрда Қозоғистонда кўчманчи чорвадорлар томонидан яратилган қўй зоти бўлиб, <a name="_Hlk126021343">ҳаво иқлими ўзгаришларига мослашувчан</a>. Бу зотли қўйлар Россиянинг жанубий чўл минтақалари фермалари орасида жуда машҳур, шунингдек, йирик турларини Оренбург ва Саратов вилоятларида, Татаристон, Бошқирдистон ва Краснодар ўлкаларида учратиш мумкин.<o:p></o:p>Катта ёшли қўй оғирлиги 100–120 кг, энг етилгани 160 килограммгача семиради, она қўйлар 65–75 кг, баъзан 115 кг тош босади. Қўзилари жуда яхши ўсади, 3,5-4 ойлик қўзилар 40-45 кг бўлиши мумкин.<o:p></o:p>Линкольн қўй зоти<o:p></o:p>Линкольн – гўшт-жун учун боқиладиган ярим майин жунли қўй зоти бўлиб, XX асрда Англияда яратилган. Қўчқорлари 130-160 кг, совлиқлари 100-120 кг бўлади. Бу зотнинг қўчқорлари йилига 10-12 кг, совлиқлари 5-6 кг жун беради. Жунининг узунлиги 20-30 см, бир хил, пишиқ, 55-65 фоиз соф жундан иборат. 100 бош совлиқдан ўртача 120 та қўзи олинади. Дағал жунли ва меринос совлиқлари билан чатиштирилиб, кроссбред туридаги сержун маҳсулдор дурагайлар олинган.<o:p></o:p>Ўзбекистонда Линкольн қўйлари жайдари қўйлар билан чатиштирилиб, сержун-гўштдор дурагай қўйлар кўпайтирилмоқда. Бу дурагайлар жуни жайдари қўйларнинг жунига қараганда <a name="_Hlk126021388">2-2,5 марта кўп бўлади.</a><o:p></o:p>Прекос зоти<o:p></o:p>Прекос – XIX асрда Францияда селекция қилинган, немис аналоги сифатида ўша вақтда гўшт мериноси сифатида мавжуд бўлган. Ушбу зот кучли гавдаси ва бочкасимон тана тузилиши билан ажралиб туради. Бўрдоқи қўйларнинг тана оғирлиги 110-130 кг, совлиқлари улардан икки баробар кам – 58-67 кг вазнга эга.<o:p></o:p>Янги туғилган прекос қўзилари тахминан 4-5 кг, тўрт ойлигида 30-35 кг вазнли бўлади. Бу зот кўпроқ Красноярск ҳудудида, Оренбург, Омск, Брянск, Тамбов, Белгород, Курск ва Воронеж вилоятларида етиштирилади, шунингдек Беларус ва Украинада кенг тарқалган.<o:p></o:p>Дорпер зоти<o:p></o:p>Дорпер – Жанубий Африкада 1930 йилда дорсетхорн ва маҳаллий думбали қарафорсий қўйларини урчитиш натижасида яратилган. Бу қўйларнинг гўшти жуда юмшоқ ва мазали, майин ёғи мускуллар ва суяклар орасида бир қатламда текис тақсимланади. Бўрдоқига боқилаётган қўйларнинг тана оғирлиги 90-140 кг, совлиқлари 55-95 кг. Қўзиларининг ўсиш суръатлари тез – туғилганда 2-5,5 килограммгача бўлган қўзичоқлар, тўрт ойлик даврида 26-65 килограммга етади ва кунига 450-730 гр вазн йиғиши мумкин.<o:p></o:p>Совлиқлари тез етилиб, 7-8 ойлигидан бемалол қочиришга тайёр бўлади. Совлиқлар биринчи қўзилашда битта қўзи, кейинги сафар 2-3 та қўзилайди. Она қўй уруғланиш учун фасл танламайди, яхши озиқлантирилса йилига икки марта қўзилайди.<o:p></o:p>Дорпер қўйлари жунсиз бўлади, аммо териси қалинлиги туфайли паст ҳароратда ҳам совуқ қотмайди. Бу зотни озиқлантириш осон, чунки уларга паст сифатли яйловлар ҳам бўлаверади, ўтларни синчиклаб танлаб ўтирмайди. Дорпер қўйлари гўшт йўналишидаги зотларининг энг яхшиси ҳисобланади. Хар қандай иқлим шароитига мослашувчан, бу зот вакиллари икки кунгача сувсизликка чидайди ва ички паразитларга бардошлидир.<o:p></o:p>Вандейс зоти<o:p></o:p>Бу зот қадимги француз қўйларига бориб тақалади. Қўчқорлар яғринининг баландлиги 72-76 см, оғирлиги 95-150 килограммгача, совлиқларининг баландлиги 65-72 см, оғирлиги 60-110 килограммгача бўлиши мумкин. Янги туғилган қўзилар 4-6 кг бўлиб, тўрт ой давомида ҳар куни 250-400 граммдан вазн йиғади. Вандейс қўйларининг гўшти ёғсиз мармар кўринишида, яхши таъмга эга. Қалин жунга эгалиги қўйларнинг ёмғирли ва совуқ ҳаво шароитларига чидамли бўлишини таъминлайди.<o:p></o:p><p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;">Цвартблес зоти<o:p></o:p><p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;">Цвартблес – Голландияда XX асрнинг 20-йилларида яратилган. Катта қўчқорлар яғрини баландлиги 85-95 см, вазни 90-130 кг, совлиқлари 75-82 см, 75-100 кг вазнга эга. Она қўйдан туғилган битта қўзи 4-5,5 кг, икки ва ундан ортиқ қўзи 2,5-3,5 кг вазнли бўлади. Қўзиларнинг кунлик вазни 400-600 граммга ортиб, онасининг яхши сути туфайли тўрт ойда 32-45 кг тош босиши мумкин. Цвартблес қўйларининг гўшти ёғсиз, хушбўй ва мазали бўлади. Бу қўйларнинг қалин жуни уларни совуқ, шамол ва намликдан ҳимоя қилади.<o:p></o:p><p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;">Тексель зоти<o:p></o:p><p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;">Тексель – голландиялик фермерлар орасида жуда машҳур гўшт йўналишидаги қўй зоти. Бу тур Рим даврида ҳам мавжуд бўлиб, бугунги кўриниши XVIII асрга келиб шаклланган. Бошқа зотлардан фарқли ўлароқ, тексель подада бошқа ҳайвонлар билан бирга ўсишни яхши кўради. Қўчқорлар яғрини баландлиги 63-83 см, вазни 90-140 кг, совлиқлар 58-75 см, оғирлиги 65-125 килограммга тенг. Янги туғилган қўзининг вазни 4-7 кг бўлиб, тўрт ойлигида 36-60 килограммга етади.<o:p></o:p><p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;">Тексель қўйлари ҳар қандай ёшда катта миқдорда мушак тўқималари, яхши сўйиш оғирлигига эга. Уларнинг енгил мармар гўшти тез пишади ва ёқимсиз ёғлар таъми сезилмайди.<o:p></o:p><p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;">Суффолк зоти<o:p></o:p><p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;">Суффолк – гўшт-жун йўналишидаги шохсиз қўй зоти. У тинч темпераменти, кучли мушаклари туфайли салбий об-ҳаво шароитига осон мослашади. Танаси тилларанг-сариқ жун билан қопланган, боши ва оёқларидаги туклар қора рангда. Суффолк қўчқорлари 4-5 кг, совлиқлари 3-3,5 килограммгача жун бериши мумкин.<o:p></o:p>Суффолк жуда катта ва бўйдор қўй бўлиб, тахминан 80 см, тана оғирлиги 110-150 кг – бир кунда 200-380 гр семиради, сўйим чиқими 55-60 фоизга тенг. Юқори иммунитетга эга, ҳар хил касалликларга чидамли. Суффолк қўчқорлари урчитилганда ўз хусусиятларини сақлаб қолади, шу боис уларни бошқа зот вакиллари билан чатиштириб, маҳсулдор, юқори гўшт кўрсаткичларига эга кросслар яратилади. Ушбу зот серпушт – 100 бош совлиқ тахминан 130-190 та қўзи беради.<o:p></o:p>Одатда Суффолк қўйлари йил давомида ҳар қандай иқлим шароитига, яйловларга яхши мослашади. Тўғри озиқланган ҳайвонлар танасида катта ёғ захиралари йиғилиб, қиш ойларида яйловлар қор ва муз билан қопланганда, ёзда ўтлар ва сув танқислиги даврида қўл келади.<o:p></o:p><span lang="UZ-CYR" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif; mso-fareast-font-family:&quot;Times New Roman&quot;;mso-ansi-language:UZ-CYR;mso-bidi-font-weight: bold">Ҳабибулло Ҳамдамов&nbsp; <o:p></o:p> <span lang="UZ-CYR" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif; mso-fareast-font-family:&quot;Times New Roman&quot;;mso-ansi-language:UZ-CYR;mso-bidi-font-weight: bold">Ask Facility лойиҳасининг ветеринария ва чорвачилик бўйича эксперти<o:p></o:p>

Гўштли қўйларни қандай танлаш керак? Экспертдан маслаҳатлар

Choice crops

Choice livestocks